Katyn

Sovyet Rusya tarafından gerçekleştirilen ve Stalin'in bizzat emrini verdiği, İkinci Dünya Savaşı yıllarında yaşanmış en büyük katliamlardan biridir Katyn. 1939 yılında Polonya bir taraftan Nazilerin diğer tarafta Sovyetlerin saldırısına uğrar. Bu aslında planlanmış bir paylaşımdır. Bu planın temelleri aynı yıl içinde yapılan Molotov-Ribbentrop(Sovyet ve Nazi devletlerinin dışişleri bakanları) paktında atılmıştır. Almanların Polonya'ya saldırması sonrası Fransa ve İngiltere'ye güvenerek Almanya'ya direnen Polonya ordusu dönemin teknoloji harikası Alman silahları karşısında etkisiz kalmıştır. Bunun üzerine Rusya da harekete geçmiş ve bu ülke aslında tamanen birbirine zıt kutuplar gibi dursa da iki faşist yönetim arasında paylaşılmıştır. Esir alınan Polonyalı subayların bir kısmı Sovyetler tarafından serbest bırakılırken, kalanlar gözetim altında tutulmuştur. Nedeni ise basittir. Sovyetler bazı subayları ''tehlikeli'' olarak düşünmüş ve infazına karar vermiştir. Emri de bizzat Stalin vermiştir. Emri uygulayan Blokhin isimli Sovyet subayı daha sonra ''üstün'' hizmetleri dolayısıyla Stalin tarafından madalyalara boğulmuştur.

Olay 1943 yılında Katyn Ormanı'nda Alman askerlerinin toplu mezarlar bulmasıyla ortaya çıkmıştır. Yaklaşık 20.000 asker tek tek kafalarına kurşun sıkılarak öldürülmüştür. Olayı öğrenen İngiltere durumu örtbas etmek için epey uğraşmıştır. Çünkü o sırada Sovyetler Nazilerin üstüne gümbür gümbür gitmektedir. Durumun ortaya çıkması halinde müttefikler arasında çatışmaların çıkacağından endişe eden İngiltere bu olaya ait tüm istihbarat belgelerini yok etmiştir.

Sonraki yıllarda katliamı hangi ülkenin yaptığı hep tartışma konusu olmuştur. Batılı bilim adamları ve yine batılı kaynaklar ''Sovyetler yaptı'' derken, Sovyet kaynakları, bunun emperyalistlerin bir oyunu olduğunu ve katliamı nazilerin gerçekleştirdiğini iddia etmiştir. Sovyetler en büyük argüman olarak katliamda kullanılan silahları göstermiştir. Kullanılan silahlar Alman yapımı Walther p2'dir. Lakin ortaya çıkan belgeler göstermektedir ki 1939 öncesi Sovyetler ve Nazi Almanyası arasındaki ticaret ilişkileri çok iyi durumdadır. Almanlar Ruslara silah, mühimmat, savaç araç ve gereçleri satarken, Ruslar da Orta Asya petrolleri ve tahıl göndermektedir. Hatta Hitler'in Fransa üzerine giderken kullandığı tankların ve savaş araçlarının yakıtlarının Rusya'dan geldiği söylenir. Katliamda kullanılan silahlar Almanların Ruslara sattığı silahlardır.

Soğuk Savaş dönemi sonrası Rusya bu olayla ilgili arşiv belgelerini gün ışığına çıkarmıştır. İlk olarak Gorbaçov, olayın sorumluluğunu üstlendiklerini söylemiş ve Stalin'in imzaladığı katliama yönelik belgeleri göstermiştir. Geçtiğimiz günlerde de devlet başkanı Medvedev bu belgeleri Polonya Başbakanı'na iade etmiştir.

Not: Zannedersem 2-3 yıl evvel yazdığım bir yazıydı bu. Andrzej Wajda'nın Katyn isimli filmini izledikten sonra derlemiştim. Hatta sonradan öğrendiğime göre yönetmenin babası da bu katliamda öldürülmüş.